มะพร้าวน้ำหอม ที่วางขายในตลาด พอจะเป็นเครื่องบ่งชี้ว่า เกษตรกรเริ่มจะมีคุณภาพชีวิตที่ดีขึ้น ด้วยคุณสมบัติจะเป็นมะพร้าวที่มีเนื้ออ่อน น้ำหอมบริสุทธิ์ เมื่อบริโภคจะทำให้ได้รับวิตามินและเกลือแร่ที่ช่วยบำรุงสมองและเสริมร่างกายให้แข็งแรง
มะพร้าวน้ำหอม เป็นพืชเศรษฐกิจที่ปลูกง่าย ใช้ต้นทุนการผลิตต่ำ ให้ผลผลิตตอบแทนต่อเนื่องนานกว่า 10 ปี การปลูกในเชิงการค้าจะให้ผลตอบแทนคุ้มทุนหรือไม่ วันนี้ได้นำแนวทางการปลูกและการผลิตมะพร้าวน้ำหอม หอมหวานตรึงใจผู้บริโภค พืชเศรษฐกิจสำคัญเชิงการค้า จากผู้รู้มาบอกเล่าสู่กัน
ผศ. ประสงค์ ทองยงค์ หรือ อาจารย์ประสงค์ เกษตรกรทำสวนมะพร้าว เล่าให้ฟังว่า ในวัยเด็กได้ช่วยคุณพ่อที่มีอาชีพทำสวนมะพร้าว จึงมีความผูกพันกับมะพร้าวมาต่อเนื่อง เมื่อเรียนจบได้ไปสอนหนังสือที่มหาวิทยาลัยราชภัฏสวนสุนันทา และเมื่อเกษียนก็ได้มาสานงานปลูกสร้างสวนมะพร้าวต่อจากคุณพ่อ ถึงวันนี้ได้เสริมสร้างประสบการณ์มากว่า 55 ปี
มะพร้าวมี 2 กลุ่ม คือ มะพร้าวน้ำหอม หรือ มะพร้าวอ่อนน้ำหอม และ มะพร้าวแกง มะพร้าวน้ำหอมปลูกได้ทั้งในที่ลุ่มและที่ดอน ในที่ลุ่มภาคกลางมักจะนิยมปลูกในระบบสวนด้วยการยกร่องแปลงปลูกให้สูง ระหว่างแปลงปลูก จัดให้มีร่องน้ำ การปลูกมะพร้าว ในระยะ 1-2 ปี ควรปลูกพืชอายุสั้นเป็นพืชแซม เช่น กล้วย มะละกอ หรือปลูกพืชผักชนิดต่างๆ เพื่อนำผลผลิตมาเป็นอาหารและขายเป็นรายได้เสริม ส่วนในที่ดอนมีแหล่งน้ำและมีฝนตกสม่ำเสมอ เช่น ภาคใต้ มักนิยมปลูกในระบบไร่ และก็มีการปลูกพืชตระกูลถั่ว ข้าวโพด หรือสับปะรด เป็นพืชแซม
วิธีการปลูกพืชแซมเป็นการใช้พื้นที่ให้เกิดประโยชน์สูงสุด มีการผสมผสานใส่ปุ๋ยและให้น้ำเพื่อลดต้นทุนการผลิตและเสริมรายได้เพื่อนำมาเป็นทุนหมุนเวียนในการผลิต และเมื่อต้นมะพร้าวอายุ 2 ปีขึ้นไป ก็จะหยุดปลูกพืชแซม เพราะเป็นช่วงที่ใกล้จะเริ่มเก็บผลมะพร้าวน้ำหอมไปขายได้แล้ว
การปลูก วิธีปลูกให้ขุดหลุมปลูกกว้างยาวและลึก ด้านละ 50-75 เซนติเมตร สำหรับในที่ดอนขุดหลุมปลูกควรกว้างยาวและลึก ด้านละ 1 เมตร นำปุ๋ยคอก ปุ๋ยหมัก หรือใบไม้แห้งผุกับดินบนที่ตากแห้งใส่คลุกเคล้าให้เข้ากัน ใส่รองก้นหลุมปลูกให้เต็มหลุม วางต้นพันธุ์เสมอกับปากหลุมปลูกในกรณีที่ปลูกบนที่ลุ่ม และวางต้นพันธุ์ปลูกต่ำกว่าปากหลุมในกรณีปลูกบนที่ดอน ปักไม้หลักผูกยึดกับต้นพันธุ์ป้องกันการโค่นล้ม เกลี่ยดินกลบ ควรปลูกให้ระยะระหว่างต้นและแถวห่างกัน 6-7 เมตร หรือปลูกเป็นลักษณะสามเหลี่ยมด้านเท่าก็ได้
การใส่ปุ๋ย หลังจากปลูกมะพร้าวน้ำหอมได้ 1 ปี ให้ใส่ปุ๋ยอินทรีย์หรือมูลสัตว์เพื่อช่วยในการปรับปรุงดินให้มีคุณภาพและใส่ปุ๋ยเคมี สูตร 13-13-21 ใส่ 1 กิโลกรัม ต่อต้น โดยหว่านรอบทรงต้น เมื่อต้นมะพร้าวเข้าปีที่ 2 ใส่ปุ๋ยสูตรเดิม 1-2 กิโลกรัม ต่อต้น ในปีที่ 3 ใส่ปุ๋ยเคมี สูตร 13-13-21-2 (เพิ่มแมกนีเซียม 200 กรัม) ใส่ 3 กิโลกรัม ต่อต้น ควรใส่ปุ๋ยอย่างน้อย 2 ครั้ง ต่อปีคือ ต้นฤดูฝนหรือเดือนพฤษภาคมและปลายฤดูฝนหรือในเดือนตุลาคมก็จะเจริญเติบโตได้ดี
การให้น้ำ ในที่ลุ่มปลูกมะพร้าวน้ำหอมแบบระบบยกร่องสวน จะให้ได้รับน้ำพร้อมกับพืชผักและไม้ผลอายุสั้น รากมะพร้าวจะแผ่ลงริมร่องสวนดูดซับน้ำ ทำให้ต้นเจริญเติบโตดีและได้ผลดก ส่วนการปลูกในที่ดอน หรือในฤดูแล้งหรือฝนไม่ตกต้องให้น้ำสัปดาห์ละครั้งเป็นอย่างน้อยหรือได้รับน้ำพอเพียง จะช่วยให้ต้นมะพร้าวเจริญเติบโตได้ดี
การเก็บเกี่ยว การปฏิบัติดูแลรักษาที่ดี เมื่อต้นมะพร้าวน้ำหอมอายุ 2 ปีครึ่ง หรือนับตั้งแต่ออกช่อดอกหรือจั่นได้ 190-200 วัน ก็จะพัฒนาเป็นผลอ่อน มีน้ำหวานหอม เนื้ออ่อนนุ่ม และมีกะลาที่แข็งทนทานต่อการขนส่ง ก็จะเริ่มเก็บเกี่ยว ในรอบ 1 ปีจะตัดเก็บมะพร้าว 12-15 ครั้ง ในทุก 20 วัน จะตัดเก็บมะพร้าว 1 ครั้ง ครั้งละ 1 ทะลาย ทะลายละ 10-30 ผล
ในช่วงอายุ 3-10 ปี ต้นมะพร้าวน้ำหอมจะยังเตี้ยอยู่ การตัดเก็บจะใช้วิธีเดินตัดทีละทะลาย เมื่อต้นมะพร้าวอายุ 10 ปีขึ้นไป ลักษณะต้นจะสูงขึ้น วิธีการตัดเก็บได้ใช้มีดตะขอผูกติดปลายกับไม้ไผ่ แล้วนำขึ้นไปเกี่ยวตัดครั้งละทะลายที่มีไม้ค้ำทะลายไว้ก่อนแล้ว จากนั้นจึงนำลงมา ก็จะได้ผิวผลมะพร้าวที่สวยงามและเก็บได้นาน 7 วัน จัดมะพร้าวใส่ในรถเข็นหรือรถสาลี่ลากจูงออกจากสวนไปเก็บไว้ที่โรงเรือน เพื่อเตรียมขนส่งไปยังโรงงานแปรรูปหรือตลาดท้องถิ่น
ตลาด ผลผลิตมะพร้าวจะมีพ่อค้าคนกลางหรือพ่อค้าในท้องถิ่นมารับซื้อถึงในสวน เพื่อนำไปขายที่ตลาดในเมืองหรือจังหวัดใกล้เคียง ราคาซื้อขาย 200-500 บาท ต่อทะลาย ส่วนพ่อค้ารายย่อยจะนำมะพร้าวน้ำหอมไปเปิดท้ายรถกระบะเล็ก ขาย 25-35 บาท ต่อผล หรือจัดน้ำและเนื้อมะพร้าวน้ำหอมใส่แก้วหรือใส่ถุงวางขายเพื่อบริการผู้กิน
อาจารย์ประสงค์ เล่าให้ฟังในท้ายนี้ว่า ปลูกมะพร้าวน้ำหอมในเชิงการค้าจะคุ้มทุนหรือไม่? นั้น ต้องรู้จักเลือกพื้นที่ปลูกเหมาะสม พันธุ์มะพร้าวดีมีคุณภาพ วิธีการปลูก ใช้ปัจจัยการผลิตผสมผสานเพื่อลดต้นทุน การปฏิบัติดูแลบำรุงรักษาที่ดีก็จะช่วยให้ได้ผลมะพร้าวน้ำหอมคุณภาพที่กำลังได้รับความนิยมจากผู้บริโภคอย่างแพร่หลาย ที่สำคัญคือ เป็นการยกระดับรายได้ของเกษตรกรได้นำไปพัฒนาคุณภาพชีวิตให้มั่นคง
ด้วยคุณสมบัติของน้ำมะพร้าวน้ำหอมที่สะอาดบริสุทธิ์ มีวิตามินและเกลือแร่ การดื่มน้ำมะพร้าวน้ำหอมทุกวันหรือบ่อยๆ จะช่วยบำรุงสมองและทำให้สุขภาพแข็งแรง ผู้ที่ปลูกมะพร้าวน้ำหอมควรยึดปฏิบัติตามหลักปรัชญาเศรษฐกิจพอเพียง คือปลูกพอกินพอใช้และเหลือขายเสริมรายได้ เป็นหนึ่งวิถีการดำรงชีพที่พอเพียงและมั่นคงได้
โดยสรุปจากเรื่อง มะพร้าวน้ำหอม หอมหวานตรึงใจผู้บริโภค พืชเศรษฐกิจสำคัญเชิงการค้า เป็นพืชที่ปลูกได้ทุกพื้นที่ในประเทศไทย ที่สำคัญประการหนึ่งคือ ควรตรวจดูคุณสมบัติของดินในพื้นที่ปลูกมีความเหมาะสมเพียงใด เพื่อความมั่นใจให้เก็บตัวอย่างดินใส่ถุงส่งให้หมอดินในชุมชนหรือส่งตรงไปยังกรมพัฒนาที่ดิน กรุงเทพฯ ให้ตรวจวิเคราะห์ดินว่ามีธาตุอาหารใดบ้าง เพื่อจะได้จัดการใส่ปุ๋ยให้ถูกสูตร ถูกอัตราส่วนและตรงกับระยะเวลา เพื่อให้ต้นมะพร้าวน้ำหอมเจริญเติบโต ลดต้นทุนการผลิตและให้ผลผลิตคุณภาพดี คุณภาพชีวิตผู้ปลูกมั่นคง